การทำหนังสือแสดงเจตนา (living will) คือหนังสือที่ทำขึ้นเพื่อแสดงเจตนาของตนไว้ล่วงหน้าว่าไม่ประสงค์จะรับการรักษาพยาบาลที่เป็นเพียงเพื่อยืดการตายในวาระสุดท้ายของชีวิต หรือเพื่อยุติการทรมานจากการเจ็บป่วย ซึ่งในประเทศไทย พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550 มาตรา 12 ระบุให้บุคคลมีสิทธิทำหนังสือแสดงเจตนาเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลของตนได้ แต่ต้องเป็นไปตามแนวทางที่กฎหมายกำหนด
Living Will มีความสำคัญอย่างไร?
“Living Will” หรือ “หนังสือแสดงเจตนา” เป็นการวางแผนการรักษาไว้ล่วงหน้า เมื่อถึงวาระสุดท้ายของชีวิตอาจมีสถานการณ์ที่คุณไม่สามารถตัดสินใจเองได้ เช่น โคม่า หรือป่วยหนักอยู่ในสภาพที่ไม่รู้สึกตัว การตัดสินใจในการรักษาจึงมักขึ้นอยู่กับแพทย์และครอบครัว ซึ่งอาจนำไปสู่การรักษาที่คุณอาจไม่ต้องการ หรือทำให้ครอบครัวต้องเผชิญกับภาระหนักในการตัดสินใจแทน ดังนั้น การวางแผนการรักษาไว้ล่วงหน้าจึงมีประโยชน์ หลักๆ ดังนี้
1.ผู้ป่วยสามารถแสดงเจตจำนงอย่างชัดเจน
หนังสือแสดงเจตนาเป็นโอกาสให้ผู้ป่วยแจ้งความประสงค์ล่วงหน้าต่อแพทย์ ญาติ และคนใกล้ชิด ในกรณีที่ตนไม่สามารถสื่อสารได้เอง ช่วยลดข้อขัดแย้งในการวางแผนการรักษาระหว่างครอบครัวและบุคลากรทางการแพทย์
2.ลดความทุกข์ทรมานจากการรักษาที่ยืดการตาย
ผู้ป่วยจะไม่ต้องเผชิญกับกระบวนการรักษาที่รุนแรง เช่น การเจาะคอ ใส่ท่อช่วยหายใจ หรือการปั๊มหัวใจ ที่อาจไม่ก่อให้เกิดคุณภาพชีวิตที่ดี และเป็นเพียงการยื้อความตายออกไปเท่านั้น
3.ลดภาระค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น
การรักษาในระยะสุดท้ายที่ไม่มีแนวโน้มฟื้นตัว อาจมีค่าใช้จ่ายสูงมาก การมี Living Will ช่วยให้ครอบครัวสามารถหลีกเลี่ยงค่าใช้จ่ายที่เกินความจำเป็น และป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาทางการเงินตามมาในภายหลัง
4.เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยได้อำลาและรับการเยียวยาทางจิตใจ
เมื่อไม่มีขั้นตอนทางการแพทย์ที่เร่งเร้าเกินไป ผู้ป่วยจะสามารถใช้ช่วงเวลาสุดท้ายร่วมกับครอบครัว คนรัก และเพื่อนสนิทได้อย่างมีความหมาย และสงบใจในวาระสุดท้ายของชีวิต
วิธีการทำหนังสือเจตนา
- เป็นผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป และมีสติสัมปชัญญะดีพอที่จะสือสารได้ตามปกติ และสามารถเขียนหนังสือได้ด้วยตนเอง
- กรณีที่ผู้แสดงเจตนาไม่สามารถเขียนหนังสือเองได้ สามารถให้ผู้อื่นช่วยเขียนหรือพิมพ์ข้อความแทน แล้วลงชื่อหรือพิมพ์ลายนิ้วมือของผู้แสดงเจตนา
- การทำหนังสือแสดงเจตนาควรมีพยานรู้เห็นด้วย
- ต้องระบุข้อมูลในหนังสือแสดงเจตนาให้ครบถ้วน
ควรเลือกใครเป็นผู้แสดงเจตนาแทน ?
ผู้ที่ผู้ป่วยหรือครอบครัวไว้วางใจ เช่น คู่สมรส พ่อแม่ พี่น้อง ลูก คนใกล้ชิด เพื่อนสนิท หรือผู้ที่เคารพนับถือ เนื่องจากต้องเป็นผู้ที่ต้องร่วมตัดสินใจเรื่องแนวทางการรักษากับทีมผู้รักษาในกรณีที่ผู้ทำหนังสือเจตนาไม่สามารถสื่อสารเองได้
ควรเก็บหนังสือแสดงเจตนา หรือควรใช้อย่างไร ?
- ควรเก็บรักษาหนังสือแสดงเจตนาฉบับจริงไว้กับตนเอง หรือมอบหมายให้คนสนิทหรือญาติที่ไว้วางใจเป็นผู้เก็บรักษา
- มอบสำเนาหนังสือดังกล่าวที่เซ็นรับรองสำเนาถูกต้องแล้วให้แก่ผู้แสดงเจตนาแทน พยาน คนใกล้ชิด และทีมผู้ให้การรักษา
- เมื่อผู้ป่วยเข้ารักษาตัวที่สถานพยาบาล ควรมอบเอกสารดังกล่าวให้ทีมผู้ให้การรักษา
ยกเลิกหนังสือแสดงเจตนาได้หรือไม่ ?
หนังสือแสดงเจตนาสามารถยกเลิกหรือแก้ไขได้โดยผู้ทำหนังสือดังกล่าว ทั้งนี้ ผู้ทำสามารถขีดฆ่าหรือเพิ่มเติมข้อความ พร้อมลงลายมือชื่อและระบุวันที่แก้ไข โดยฉบับที่ถือว่ามีผลบังคับใช้ คือฉบับล่าสุดที่ได้ยื่นต่อทีมผู้ให้การรักษาแล้ว
หากท่านต้องการทำ Living Will แนะนำให้ปรึกษาทนายความเพื่อให้แน่ใจว่าเอกสารถูกต้องและมีผลบังคับใช้ตามกฎหมาย เพราะการจากไปเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่การได้จากไปอย่างที่ใจต้องการ คือสิ่งที่คุณสามารถกำหนดได้
ปรึกษาทนายความ สามารถติดต่อได้ที่
บริษัท สำนักกฎหมายธรรมนิติ จำกัด
2/2 อาคารภักดี ชั้น 2 ถนนวิทยุ แขวงลุมพินี เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร 10330
โทรศัพท์ 0-2680-9777
